Gorące popołudnie Cervantesa

— Śniło mi się, że pieczywo miało skrzydła, i latały, polując, chleby i bagietki. Bułki trzymały się przy ziemi, podpłomyki zaś zbierały nektar, jak pszczoły i trzmiele.

Był gorący, hiszpański dzień. Miguel i ja siedzieliśmy w cieniu ściany, i cienkim piwem zapijaliśmy czerstwe paluchy.

— I dolatywałyby do ludzi już z nektarem, jakby z miodem? — przyszło mi do głowy zapytać.

Hiszpan spojrzał na mnie jak na kretyna i począł wstawać. Zrezygnował po chwili, sapnął, usiadł ponownie.

— No? — ponagliłem.

— Nie wiem. Śniło mi się tylko, że latały. Pewnie nie wiesz, ale to dlatego, że nędza zagląda mi do izby, a moja córka to latawica. Swędzi ją tam chyba, od dziecka tak ma — wyznał smutno i zwiesił głowę.

Nie dopytywałem, gdzie swędzi ją i czy najpierw urodziła dziecko i od tego zaatakował ją poporodowy świąd, czy swędzi ją tam, odkąd była mała.

— Głowa do góry, człowieku.

Siedzący obok mężczyzna dramatycznie uniósł głowę, jakby przyszedł mu do niej pomysł.

— Możesz na tym zarobić. — Poczułem silną potrzebę wtrącenia się w jego myśl, jak nigdy wcześniej.

Spojrzał na mnie, marszcząc groźnie brwi i wykrzywiając usta to w górę, to w dół. Drżał mu kącik ust i nerwowo trzepotała lewa powieka, czy tam prawa. Wyglądał, jakby mięśnie twarzy usiłowały uciec przez brodę lub czoło.

— Przerywasz mi takim idiotycznym wtrętem tak mądrą myśl, pierwszą od dziesięcioleci, i czymże? Że miałbym dupą jedynej córki dziurę w budżecie domowym łatać? — Cały czerwony się do tego zrobił, aż w cieniu ujrzałem żyłki pulsujące mu na czole.

— Aż taką masz wielką w budżecie dziurę, że się tam pupsko twojej córki zmieści?

Dobra, przyznaję, przesadziłem. Cervantes akurat pił piwo z flaszki, więc splunął nim, zdrową ręką złapał tą nieruchomą i dał mi nią w twarz.

— To, za nieprzystojne i dziadowskie żartowanie z mojej Belli... Nie przystoi wstydliwej przypadłości i kalectwa rzucać w twarz cierpiącym. — Puścił rękę, kciukiem i palcem wskazującym złapał mnie za drugi policzek i uszczypnął. — A to, za zgrabny żart z porównaniem rozmiaru tyłka mojej córy z podobnej wielkością dziury w mym budżecie. Nie wiem, co większe...! — Zachichotał.

Nie dogodzisz. Oparliśmy się z powrotem o ścianę. On pił, mnie piekły oba policzki.

— Miguel?

— Co? — spytał, chrupiąc paluchami.

— Były w twoim śnie o latających wypiekach bajgle?

— Co?

— Bajgle. Takie bułki z dziurką, wiesz. — Pokazałem ręką, jak wygląda bajgiel.

— Masz omamy, Armstrong, albo ciebie bóg opuścił. Żaden szanujący siebie i swoje rzemiosło piekarz w Królestwie nie sprzedałby bułki z dziurą. — Odwrócił się do mnie znowu, poprawił kryzę, chrząknął. — To jest specjalne zaniżanie jakości wyrobu, karane z urzędu, siedziałem kiedyś za to.

— Za robienie bajgli?

— A w gębę chcesz?

Potem się trochę zachmurzyło i, żeby odpocząć nieco od miasta poszliśmy się przejść. Spacerowaliśmy utwardzoną drogą, popijaliśmy ciepławe już, niestety, piwo, a Cervantes opowiadał o swojej idée fix: "Chałowatej Literaturze".

— Nie wyobrażam sobie, jak cokolwiek jeszcze ma zostać przeczytane, Armstrong, tu — rzekł, rozpościerając jedno ramię dokoła (drugie wszak zwisało) — czy na świecie w ogóle. Czytałeś coś ostatnio? Sama klucha, powiadam. Otwórz cokolwiek, rycerze i damy, rycerzyk w lśniącej zbroi ratuje damulkę z opresji, z wieży, ona jeszcze cnotliwsza od niego, żyją razem długo i szczęśliwie, w cnocie aż do śmierci, amen. — Ostatnie słowa spuentował wymownie: wywracając oczami, wzdychając teatralnie i pukając się w czoło palcem niesprawnej ręki (którą trzymał drugą za rękaw). — Obłędu można od tego dostać. Chałowata literatura zżera ten wspaniały kraj od środka, Armstrongu, ktoś musi coś z tym zrobić, zanim będzie za późno. — Kopnął kamień, po czym sięgnął do butelki. — Pusta już, no! Co za pech!

Podałem mu swoją.

— To napisz o tym — poradziłem, pstrykając palcami dookoła.

Przyjemny wietrzyk zapowiadał lekkie ochłodzenie, w oddali powoli skrzypiały wiatraki. Cervantes rozejrzał się.

— O czym? O dramacie pisarza w nędzy? O pustości butelki? Chałowatości literatury hiszpańskiej okresu odrodzenia? Czy może o tym, jak stoisz jak idiota, pstrykasz na mnie palcami jak szlachcic na karczemną dziewkę, a do tego gapisz się, jakbyś nigdy wiatraka nie widział?

Wytrzeszczał na mnie oczy i, jestem pewien, szykował się, żeby znowu mnie spoliczkować. Pewnie to lubił.

— Miguel, ty bądź na chwilę poważny, zamknij oczy, przyrzekam, że nie spłatam ci figla. Wyobraź sobie... — zacząłem i zerknąłem na niego by sprawdzić, czy się zastosował do prośby.

Miguel de Cervantes oczu nie zamknął. Przybrał znowu ten sam wyraz twarzy, który zwiastował nadejście genialnej myśli. Nabrałem powietrza, by coś powiedzieć, ale złapał mnie zdrową ręką za twarz i zastygłem w bezruchu.

— Wiem, co zrobię, Armstrong. Wiem! Mamy w Hiszpanii chałowatą literaturę, co nie? Idzie się zerzygać, co nie? Te wszystkie niestworzone dyrdymały o rycerzykach i damulkach, nie? A jakby tak... Wywrócić to? Iść tym tropem i zwariować od tego?

Pokiwałem głową. Sam to chciałem rzec, ale ubiegł mnie. Widać, myśleliśmy o tym samym. Moim zdaniem on już trochę zwariował, ale milczałem. Nic też nie musiałem mówić, Miguel wziął ciężar konwersacji na siebie i nawijał jak pokręcony.

— Napiszę o pomylonym od tej chałowatej literatury facecie, który sfiksuje i będzie rycerzykował. O wsiowej babie, którą będzie brał za...

Zdekoncentrował się, gdy mijany człowiek uśmiechnął się do niego.

— Za stodołą?

— Co? — Zrobił na mnie oczy jakby ducha zobaczył.

— Mówiłeś, że będzie o babie, którą będzie brał, ale nie skończyłeś. Za stodołą ją będzie brał?

— Za damę, kretynie. Brał wieśniaczkę za damę. I jeszcze będzie giermek, grubasek. Masz jakiś papier? Nie? Dobra, to ja zapamiętam. Nie przerywaj mi, wytrzymasz kilka minut bez przerywania?

Paplał przez czterdzieści pięć minut, zniżając głos ilekroć na drodze mijaliśmy kogoś z mieszczaństwa czy szlachty.

— Trzeba uważać, co się mówi, fanatycy chałowatej literatury gotowi cię posiekać błyszczącymi mieczami swoich cnotliwych pradziadków, gdybyś im wytknął idiotyzm ulubionych zwrotek o umartwianiu się po odejściu ukochanej albo coś. Będzie chyba padać — zauważył nagle, rzucając okiem na granatowy horyzont. — Bierz moją torbę i wracamy! — Rzucił mi sakwę i jął biec w stronę przeciwną niż szliśmy.

I jak powoli dreptaliśmy od miasta, leniwie i popijając — z powrotem biegliśmy, bo Miguel w oddali zobaczył małą, białą chmurkę, która pewien nie jestem, czy nie była odblaskiem słońca z wieży kościoła. Nie miałem czasu na analizę pogody, gdyż mój towarzysz sprintem gnał ku swemu domostwu, gdzie, jak twierdził, inkaust już na niego czekał.

Po drodze zawadził o jakiegoś konnego, rozdarł rękaw przy nieczynnej ręce i wdał się w pyskówkę — wszystko na przestrzeni niespełna minuty, zanim dobiegłem do niego, objuczony naszymi torbami. Gdy zbliżyłem się na odległość kilku kroków, Cervantes wymyślał człowiekowi od kretynów i rycerzyków, a ów nazywał pisarza flejtuchem i szmaciarzem, co poniekąd było racją, bo Miguel zdążył w biegu zakurzyć i ochlapać swe i tak już sfatygowane odzienie. Na kryzie miał wielką plamę z błocka, której jeszcze przed chwilą, przysięgam, tam nie było.

— Chodź, Miguel, daj żyć ludności. — Pociągnąłem go za rękaw. — Książkę miałeś pisać, pamiętasz?

Pamiętał. Gdy doszliśmy do jego domu, bezczelnie ze mnie zadrwił, świnia jedna.

— Armstrong, zamknij oczy, przedstawię cię mojej Isabelli. To będzie niespodzianka. Isabella! — zawołał. — Chodź, poznasz Armstronga.

Gdy zamknąłem, usłyszałem agresywne szepty. Po chwili plasnął mi w policzek (jej chyba też, sądząc po dźwięku), szarpnięciem spuścił mi spodnie i pchnął. Nie utrzymałem równowagi i poleciałem w samych majtach prosto na ziemię. Isabella stała tuż obok i trzymała się za czerwoną od uderzenia twarz.

— Cześć, Bella — przywitałem starą znajomą. Puściliśmy do siebie oko.

— Cześć — odpowiedziała, patrząc na purpurowego na twarzy ojca, w którym kotłowało się od gniewu i mieszanych uczuć.

— Będę pisał. — Wskazał palcem drzwi. — Ty... — Wycelował we mnie. — Wychodzisz, a Bella zostaje. Albo odwrotnie, ale macie się nie gzić, bo mnie szlag trafi! Będę pisał! Hiszpania kończy z chałą! — ryknął jeszcze i zniknął w pomieszczeniu obok. Trzasnęły drzwi.

Spojrzeliśmy na siebie z Isabellą.

— Chodź się ruchać — zaproponowałem cicho. Skinęła głową.

Zeszliśmy na dół i do komórki, gdzie po cichu daliśmy upust swoim chuciom. Gdy się ubierała, prychnąłem cicho do swoich myśli.

— Co się śmiejesz? — spytała zaczepnie Isabella, odwrócona do mnie pupą. Nie wiedziałem, że Miguel ma aż tak imponujące i krągłe problemy finansowe! Pod naporem spojrzenia (Miguel się ojcostwa nie wyprze!), wyznałem prawdę.

— Przypomniał mi się sen twojego padre.

— Ten o latającym pieczywie ze skrzydłami?

— Ten sam — przyznałem.

Wywróciła oczami.

— Jemu się to cały czas śni.