LBnP nr 33_ Nigdy nie będę dorosła

„Kochanie, jesteś wielkim dzieckiem. Myślisz, że mówiąc przepraszam, uleczysz wszystkie omyłki i błędy minionych lat, że wymazujesz je z pamięci, że zmywasz truciznę z dawnych ran… Rhett Butler z „Przeminęło z wiatrem”

___________________________________

Na koń!” – słowa komendy rozpoczynały każdą jego opowieść o minionych latach i Kalinie, klaczy złotogniadej ze strzałą jak śnieg białą, biegnącą od czoła aż po chrapy.

Oczy dziadka szkliły się i zamierały na chwilę, by powrócić ciepłym uśmiechem, i opowieścią o pęcinach jej tylnych nóg, wyglądających jakby umoczone zostały w gęstej śmietanie. Tak pięknymi słowami malował jej portret niczym ukochanej…

Mój dziadek.

Całe swoje życie obcował z końmi, kochał te zwierzęta i mógł godzinami o nich opowiadać. Wśród koni przyszedł na świat. Koń towarzyszył w czasie wojny, razem przemierzyli całą Europę, pracowali w lesie, razem uciekali przed banderowcami.

Do dzisiaj widzę jego twarz, na której czas wyrzeźbił zmarszczki i bruzdy, ślady wyryte przez intensywne przeżycia niczym mapa nakreślona przez życie. Wysoki z sumiastym srebrnym wąsem i siwymi włosami na głowie, które chował pod czapką z daszkiem. Pachniał tytoniem fajkowym, nosił spodnie zwane rajtkami i wysokie brązowe buty ze skóry.

Całe moje dzieciństwo wiązało się z lasem. Wakacje, święta, ferie i spotkania rodzinne, a sporo ich było, wraz z rodzeństwem spędzaliśmy w leśniczówce.

Nie przeminęło z wiatrem, nie uległo przedawnieniu moje dzieciństwo. Nie przeminął z wiatrem mój mały karnawał.

Dawniej znudzeni zimą ludzie, odwiedzali się wzajemnie, często nawet w kilkadziesiąt osób. Przyjęcia i bale trwały co najmniej kilka dni – a wiadomo, że trzeba w takim okresie sporo jeść i pić, by mieć siły do zabawy. Pito więc i jedzono bez umiaru.

Od lat tak się działo w mojej rodzinie. Sylwester odmykał drzwi do karnawału, a odchodząca przeszłość zamykała. Otwierał nowy kalendarz na wszystkie ważne i mniej ważne wydarzenia, a daty skrzętnie zapisane zostały w leśniczówce „Kalina” u dziadków Tomasza i Anny. Pamiętam dokładnie, jakby to wydarzyło się wczoraj. Święta Bożego Narodzenia, poprzez ostatni dzień Starego Roku, potem Trzech Króli i tak gdzieś do połowy stycznia spędzałam wraz z rodzeństwem oraz kuzynami w leśnej głuszy. Tam mieliśmy nasz niezapomniany mały karnawał. A najpiękniejszym dniem zaznaczał się ostatni dzień roku.

Już o świcie pojawiała się w kuchni ogromna pękata dzieża. W niej powstawał najpierw zaczyn, potem ciasto sobie spokojnie rosło przy piecu.

— Cicho, gołąbeczki – szeptała babcia, kiedy robiło się głośno. – Ciasto nie urośnie w takim gwarze.

Kucałyśmy na podłodze i w ciszy nasłuchiwałyśmy jego rośnięcia.

A kiedy już wychodziło poza drewniane naczynie, zaczynało się obrabianie. Babcine ręce mocno ugniatały masę, aż wokoło roznosił się odgłos strzelających bąbelków powietrza.

— Kiedy ranne wstają zorze… – śpiewała i dłońmi zakręcała koła w dzieży.

Potem ogromna kula lądowała na stolnicy podsypanej mąką i wtedy już mogłyśmy formować okrągłe bochny. Obok też plecione strucle jak warkocze, makowce oraz wielkie pierogi z kaszy gryczanej i ziemniaków okraszone boczkiem.

Rosły ułożone w rzędzie na stole, by potem na długiej łopacie mogły wjechać do rozbuchanego gorącem pieca na rozżarzone drzewne węgle.

— Niech sobie posiedzą w cieple – szeptała babcia, żegnając się.

Ostatni dzień roku stanowił kolejny dzionek gotowania bigosu noworocznego. Wielki gar pyrkał na płycie kuchennej i roznosił po całej leśniczówce zapach kapusty, grzybów i różnego mięsiwa z dziczyzny. Pampuchy poukładane na stole czekały na wrzątek. A barszcz dochodził na werandzie. W sieni stały skrzynki z winem, miodem i okowitą. Ale skrzynki z oranżadą od pana Maca przebijały wszelki smak, którego nigdy nie zapomnę.

Dziadek zaś od samego rana przygotowywał sanie, które napełniał różnymi smakołykami dla zwierząt i ptactwa. W samo południe jechaliśmy do lasu, aby przygotować obiad dla leśnych mieszkańców.

Pożegnanie Starego Roku rozpoczynało bicie dzwonów oddalonego kilka kilometrów kościółka, a po mszy saniami wracaliśmy do domu, gdzie tańce i uczta trwała dotąd, dopóki na rzeźbionym zegarze nie otworzyły się drzwiczki. Drewniany ptaszek wyskoczył i w gwarze wykukał dwanaście razy. Wtedy rozległo się donośne śpiewanie „Nowy Rok bieży”… mężczyźni wychodzili przed dom i witali go poprzez tzw. strzelanie z batów, co miało przynieść szczęście i urodzaj.

A potem już jechaliśmy najcudowniejszym na świecie kuligiem. Sanie wymoszczone słomą i derkami baranimi otulały ciepłem. Pochodnie rzucały czerwony blask na śnieg. Dzwonki i parskanie koni, skrzypienie kopyt na śniegu stwarzały niepowtarzalną atmosferę. Nad nami wisiało czarne rozgwieżdżone niebo, pod nami leżał biały kopny i sypki śnieg. Przenikające potężne zimno, mróz aż trzeszczał pod kopytami, ale to nic. Buzie rozdziawione szeroko wdychały powietrze wraz z kolędami, a oczy szkliły się z podniecenia. Od pędu sań zawiewało mrozem po policzkach i kłuło w nosie. Harmonia wujka Mietka niosła dźwięki, które nie zawsze współgrały ze śpiewem rozweselonych biesiadników sanny.

Nigdy nie zapamiętałam końca tej zaczarowanej jazdy. Budziłam się rankiem pod pierzyną, a zapach kawy zbożowej z mlekiem zapraszał do pobudki. Szybko zbiegaliśmy na dół, bo Nowy Rok przynosił nowe niespodzianki. Już od śniadania raczono gości przeróżnymi wędlinami – smakowite półgęski (specjalnie przygotowane i wędzone piersi gęsie), salcesony (najczęściej z dziczyzny), szynki, wędzone polędwice z sarniny, pasztety (głównie z zajęcy) i mnóstwo kiełbas – świeżych i wędzonych. Ciasta i pampuchy z żurawiną, ciepłe kakao, a przyklejone do szyby dziecięce twarze oglądały przygotowania do noworocznego polowania.

A było na co popatrzeć…