MĄDRY CZŁOWIEK

Wstęp

Czym jest mądrość i jak ją osiągnąć? To pytanie nurtowało ludzi od zarania dziejów i było przedmiotem zainteresowania wielu filozofów, religii i kultur. Mądrość jest jedną z najwyższych i najcenniejszych wartości ludzkich, a zarazem jedną z najtrudniejszych do zdefiniowania i zmierzenia. Mądrość nie jest tożsama z wiedzą, inteligencją, rozumem czy erudycją, choć wszystkie te cechy mogą być jej pomocne lub niezbędne. Mądrość jest raczej umiejętnością praktycznego wykorzystywania posiadanej wiedzy i doświadczenia w celu podejmowania właściwych decyzji i działań, które przynoszą dobro sobie i innym. Mądrość jest także postawą życiową, która charakteryzuje się otwartością, pokorą, ciekawością, refleksyjnością i dążeniem do doskonalenia się.

W tym tekście chcę przedstawić i uzasadnić tezę, że mądry człowiek powinien odpowiedzieć na każde pytanie i wyjaśnić wszystko, a jeśli tego nie potrafi, to powinien mieć innych mądrych swoich znajomych, którzy pomogą odpowiedzieć na każde pytanie i wszystko czego nie rozumiemy wyjaśnić. Uważam, że ta teza jest prawdziwa i ważna dla rozwoju osobistego i społecznego człowieka. Aby ją obronić, posłużę się argumentami z różnych dziedzin filozofii i nauki, a także przykładami z historii i życia codziennego.

Rozwinięcie

Mój pierwszy argument opiera się na koncepcji filozofii jako umiłowania mądrości. Filozofia to najbardziej ogólna, fundamentalna, racjonalna i krytyczna wiedza o wszystkim, co istnieje¹. W znaczeniu źródłowym filozofia oznaczała umiłowanie mądrości, czyli nieustanne dążenie do wiedzy i poszukiwanie pewności¹. Filozofia jest więc nie tylko dyscypliną naukową lub akademicką, ale także sposobem życia i postawą umysłu. Filozof to ten, kto kocha mądrość i stara się ją osiągnąć przez zadawanie pytań i szukanie odpowiedzi na najważniejsze problemy ludzkiej egzystencji.

Zadawanie pytań jest podstawowym narzędziem filozoficznego poznania. Pytania pozwalają na odkrywanie nowych faktów, tworzenie hipotez, testowanie teorii, krytykowanie założeń, porównywanie poglądów, uzasadnianie argumentów i rozwijanie myślenia². Pytania są także sposobem na wyrażanie ciekawości świata i siebie samego. Pytania są znakiem otwartości umysłu i pokory przed rzeczywistością. Pytania są dowodem na to, że człowiek nie jest zadowolony ze stanu swojej wiedzy i chce ją poszerzać i pogłębiać.

Odpowiadanie na pytania jest drugim niezbędnym elementem filozoficznego poznania. Odpowiedzi są wynikiem procesu analizy, syntezy, interpretacji i oceny informacji, które człowiek posiada lub zdobywa². Odpowiedzi są sposobem na wyjaśnianie zjawisk, zasad, przyczyn i celów, które rządzą światem i ludzkim życiem. Odpowiedzi są także sposobem na komunikowanie się z innymi ludźmi i dzielenie się swoją wiedzą i mądrością. Odpowiedzi są znakiem logiczności i spójności myślenia i mówienia. Odpowiedzi są dowodem na to, że człowiek jest w stanie udowodnić swoje twierdzenia i bronić swoich poglądów.

Z tego wynika, że mądry człowiek powinien odpowiedzieć na każde pytanie i wyjaśnić wszystko, co jest związane z jego zainteresowaniami, pasjami, celami i wartościami. Mądry człowiek nie boi się pytań, ale traktuje je jako wyzwanie i okazję do nauki. Mądry człowiek nie unika odpowiedzi, ale stara się je udzielić w sposób jasny, rzetelny i przekonujący. Mądry człowiek nie jest zamknięty w swoim światopoglądzie, ale jest otwarty na dialog i dyskusję z innymi ludźmi. Mądry człowiek nie jest zarozumiały i arogancki, ale jest skromny i szanuje innych ludzi.

Mój drugi argument opiera się na koncepcji mądrości jako zdolności do działania nacechowanego głębokim emocjonalnym zaangażowaniem, zwiększającego w długiej perspektywie czasowej nie tylko dobro własne, ale też dobro ogólne³. W tym sensie używa się tego terminu w takich zwrotach jak np. mądrość życiowa czy mądrość rodzicielska³. Mądrość to nie tylko umiejętność praktycznego wykorzystywania posiadanej wiedzy i doświadczenia, ale także postawa moralna, która charakteryzuje się empatią, altruizmem, odpowiedzialnością i dążeniem do szczęścia.

Działanie nacechowane głębokim emocjonalnym zaangażowaniem oznacza, że mądry człowiek nie jest obojętny na losy innych ludzi i świata. Mądry człowiek potrafi wczuć się w sytuację i uczucia innych ludzi, a także rozumieć ich potrzeby i motywacje. Mądry człowiek potrafi także poświęcić część swojego czasu, energii lub zasobów na pomoc innym ludziom lub sprawom. Mądry człowiek potrafi także ponosić konsekwencje swoich działań i odpowiadać za nie przed sobą samym, innymi ludźmi i Bogiem.

Działanie zwiększające w długiej perspektywie czasowej nie tylko dobro własne, ale też dobro ogólne oznacza, że mądry człowiek nie kieruje się tylko chwilowymi impulsami lub korzyściami. Mądry człowiek potrafi planować swoje działania tak, by były zgodne z jego wartościami i celami życiowymi. Mądry człowiek potrafi także przewidywać skutki swoich działań dla siebie i innych ludzi oraz dla środowiska naturalnego. Mądry człowiek potrafi także dostosowywać swoje działania do zmieniających się okoliczności lub nowych informacji.

Z tego wynika, że mądry człowiek powinien odpowiedzieć na każde pytanie i wyjaśnić wszystko, co jest związane z jego działaniem nacechowanym głębokim emocjonalnym zaangażowaniem i zwiększającym dobro.

Mój trzeci argument opiera się na koncepcji mądrości jako zdolności do radzenia sobie z niepewnością, zmiennością i złożonością świata. W tym sensie używa się tego terminu w takich dziedzinach jak np. psychologia, zarządzanie czy edukacja. Mądrość to nie tylko umiejętność dostosowywania się do zmian i wykorzystywania okazji, ale także umiejętność tworzenia zmian i kreowania nowych możliwości. Mądrość to także umiejętność integrowania różnych perspektyw i poziomów analizy, a także umiejętność rozwiązywania problemów i konfliktów.

Radzenie sobie z niepewnością oznacza, że mądry człowiek nie jest paraliżowany przez strach lub wątpliwości. Mądry człowiek potrafi akceptować fakt, że nie wszystko jest pewne i znane. Mądry człowiek potrafi szukać informacji i dowodów, które mogą pomóc mu w podejmowaniu decyzji. Mądry człowiek potrafi także ryzykować i podejmować wyzwania, które mogą przynieść mu korzyści lub naukę. Mądry człowiek potrafi także zmieniać swoje plany lub cele, jeśli okazuje się, że są nieadekwatne lub nierealne.

Radzenie sobie ze zmiennością oznacza, że mądry człowiek nie jest przywiązany do swoich nawyków lub rutyn. Mądry człowiek potrafi zauważać i reagować na zmiany, które zachodzą w jego otoczeniu lub w nim samym. Mądry człowiek potrafi uczyć się z doświadczenia i dostosowywać swoje działania do nowych warunków. Mądry człowiek potrafi także inicjować i wprowadzać zmiany, które mogą poprawić jego sytuację lub sytuację innych ludzi. Mądry człowiek potrafi także inspirować i motywować innych ludzi do zmiany.

Radzenie sobie z złożonością oznacza, że mądry człowiek nie jest ograniczony przez swoją perspektywę lub poziom analizy. Mądry człowiek potrafi dostrzegać i rozumieć zależności, wzorce i systemy, które istnieją w świecie i ludzkim życiu. Mądry człowiek potrafi także integrować i syntetyzować różne rodzaje informacji, wiedzy i wartości. Mądry człowiek potrafi także rozwiązywać problemy i konflikty, które wymagają uwzględnienia wielu aspektów i interesów. Mądry człowiek potrafi także współpracować i komunikować się z innymi ludźmi, którzy mają różne poglądy i cele.

Z tego wynika, że mądry człowiek powinien odpowiedzieć na każde pytanie i wyjaśnić wszystko, co jest związane z jego radzeniem sobie z niepewnością, zmiennością i złożonością świata. Mądry człowiek nie ignoruje ani nie zaprzecza tym aspektom rzeczywistości, ale stara się je poznawać i wykorzystywać. Mądry człowiek nie ucieka ani nie poddaje się tym wyzwaniom, ale stara się im sprostać i je pokonać. Mądry człowiek nie izoluje się ani nie narzuca swojej racji innym ludziom, ale stara się nawiązywać relacje i budować wspólnoty.

Podsumowanie

W tym tekście przedstawiłem i uzasadniłem tezę, że mądry człowiek powinien odpowiedzieć na każde pytanie i wyjaśnić wszystko, a jeśli tego nie potrafi, to powinien mieć innych mądrych swoich znajomych, którzy pomogą odpowiedzieć na każde pytanie i wszystko czego nie rozumiemy wyjaśnić. Użyłem do tego trzech argumentów, opartych na koncepcjach filozofii jako umiłowania mądrości, mądrości jako zdolności do działania nacechowanego głębokim emocjonalnym zaangażowaniem i zwiększającego dobro ogólne, oraz mądrości jako zdolności do radzenia sobie z niepewnością, zmiennością i złożonością świata. Podaję także przykłady z historii i życia codziennego, które ilustrują moje tezy.

Uważam, że moja teza jest prawdziwa i ważna dla rozwoju osobistego i społecznego człowieka. Mądrość jest jedną z najwyższych i najcenniejszych wartości ludzkich, a zarazem jedną z najtrudniejszych do osiągnięcia. Mądrość wymaga nie tylko wiedzy i doświadczenia, ale także postawy życiowej, która charakteryzuje się otwartością, pokorą, ciekawością, refleksyjnością i dążeniem do doskonalenia się. Mądrość wymaga także umiejętności praktycznego wykorzystywania posiadanej wiedzy i doświadczenia w celu podejmowania właściwych decyzji i działań, które przynoszą dobro sobie i innym. Mądrość wymaga także zdolności do radzenia sobie z niepewnością, zmiennością i złożonością świata, a także do tworzenia zmian i kreowania nowych możliwości.