Zawsze w dal

Miasteczko Cięgi leżało niedaleko niemieckiej granicy. Otoczone było rozległą równiną, zaadaptowaną głównie na potrzeby wielkoobszarowych gospodarstw. Do Cięg prowadziła tylko jedna droga, z której podnosiły się chmury kurzu i pyłu, ilekroć przejeżdżał nią jakiś samochód. W centrum zabudowań stał kościół z przyległym cmentarzem, a nieco za nim, na uboczu, znajdował się dom pani Szymanowskiej – ziejący dziurami po kulach i połowicznie zrównany z ziemią podczas nalotu bombowego. Dom ten zdawał się być żywą manifestacją pogardy dla sąsiadów z Zachodu, zaś pani Szymanowska, zamiast to ukryć, ostentacyjnie uwypuklała krzywdy, jakich doznał budynek. Brudna i okaleczona ściana frontowa stała, piętnując cały naród niemiecki. Wszelkie sugestie burmistrza dotyczące odnowienia elewacji spotykały się z potępieniem pani Szymanowskiej.

* * *

Niebo wyglądało tego dnia, jakby całe zasnuło się kłębami trującego gazu. Powietrze było suche i duszące, ale mimo to większość mieszkańców wyległa na dwór.

- Popatrzcie! Nad nami krążą samoloty!

Jadwiga Szymanowska spojrzała w niebo, a jej twarz momentalnie stężała. Samoloty sunęły w zwartym szyku; warkot ich silników dotarł do uszu kobiety i w jednej chwili wyłączył wszystkie inne bodźce. Pani Szymanowska słyszała teraz tylko charczenie stalowych maszyn, których szlak znaczyły setki zdewastowanych wsi, dusz wyciekających przez palce i pustych spojrzeń. Wszystko inne zlało się w niewyraźny bełkot o zmiennym natężeniu, ale wciąż tym samym monotonnym brzmieniu.

Kobieta odwróciła głowę: zobaczyła tłum ludzi o rozciągniętych groteskowo twarzach, którzy walczyli o to, kto pierwszy wejdzie do schronu. Niczego nie rozumiejąc, ruszyła za pozostałymi, od czasu do czasu rzucając okiem na kołujące samoloty. Za plecami pani Szymanowskiej rozległ się huk tak potężny, że w ułamku sekundy straciła resztki słuchu. Eksplozja odrzuciła ją na bok. Kobieta upadła na plecy. Kiedy podniosła się na chwiejnych nogach, ujrzała głęboką wyrwę w swoim trawniku. Dookoła walały się ziemskie wnętrzności: korzenie, robaki, rozbryzgane wszędzie wilgotne grudki. Żołądek podszedł pani Szymanowskiej do gardła; wpatrzyła się beznamiętnie w czarną dziurę i poczuła, jakby identyczna dziura wyżerała ją od środka. Ledwo wstrząsnęła nią pierwsza fala gwałtownych emocji, nadpłynęła następna: kobiecie wróciła pamięć.

- Jaś! Janek! – tym razem w jej uszach dzwoniła tylko cisza. – Janek… - szepnęła, kiedy zobaczyła syna na końcu drogi.

Jak mogła zapomnieć o własnym dziecku?! Czując w piersi ulgę pomieszaną z niedowierzaniem, przywołała chłopca gestem ręki. On jeszcze nie był świadom niebezpieczeństwa – szedł spokojnie, ufnie.

- Janek, prędko! – pospieszyła go pani Szymanowska. – Nad nami są… - jej słowa zagłuszyła seria z broni maszynowej.

Samoloty zniżyły się na tyle, że kobieta zdołała zobaczyć twarz strzelającego: grubo ciosane rysy, wąskie szparki nienawistnych oczu. To nie byli zwykli napastnicy, którzy metodycznie niszczyli miasta i wsie z dźwiękoszczelnego kokpitu – Jadwiga Szymanowska patrzyła na ludzi opętanych jakąś niepojętą złością.

Dotarło do niej, że jej syn biegnie z zaciśniętymi oczami. Już wiedział.

- Schowaj się! – krzyknęła, ale jej słowa zatonęły w kolejnej serii z karabinu.

Szklanymi oczami obserwowała, jak kolejne kule sięgają ciała chłopca, rozrywają je i wprawiają w konwulsyjne drżenie.

- Przestańcie, nie, NIE! – wrzasnęła rozdzierająco, jakby chciała wypluć sobie płuca. – Nie moje dziecko, nie moje dziecko… - szeptała żałosną litanię, nie mogąc oderwać wzroku od splądrowanego ciała.

Z płaczem zagubionego niemowlęcia przypadła do kolan syna i wycałowała je zimnymi wargami. Całowała jego stopy, piszczele, jego zbrukane ostrzałem piersi i brzuch. Nie ma nic gorszego niż zobaczyć twarz swojego martwego dziecka – chłodną, obojętną, niewzruszoną.

* * *

Stara wariatka, ta pani Szymanowska – tak się we wsi mówiło. Kobieta od wielu lat nie utrzymywała z nikim kontaktu. Zamknęła się w swoim małym, ciasnym świecie, a jedyną siłą, która podtrzymywała ją przy życiu, była nienawiść do zabójców syna. Czasem wracający z kościoła mogli zobaczyć niepozorną kupkę zmarszczek i siwych włosów, jak siedzi odwrócona tyłem do reszty miasteczka i patrzy się w dal, w dal, w dal…