+ DUCHOWIEŃSTWO + 1414 +

Opowiadanie o władzy i bogactwie duchowieństwa

Był to czas ciemny i pełen niesprawiedliwości. Wielu ludzi żyło w nędzy i głodzie, podczas gdy nieliczni cieszyli się władzą i bogactwem. Wśród nich byli księża i biskupi, którzy zapomnieli o swoim powołaniu i zamiast służyć Bogu i ludziom, służyli sobie i swoim ambicjom. Budowali sobie pałace i katedry, zdobione złotem i drogimi kamieniami. Ubierali się w drogie szaty i ucztowali na przepyszne potrawy. Nie dbali o potrzeby wiernych, a jedynie o to, jak zwiększyć swoje wpływy i dochody. Sprzedawali odpusty i dyspensy, wykorzystywali ludzi do pracy i podatków, a nawet prowadzili wojny w imię Boga.

Wśród ludzi narastało niezadowolenie i bunt. Niektórzy zaczęli szukać prawdy w Piśmie Świętym, które tłumaczyli na język ojczysty. Inni zwracali się do kaznodziejów, którzy głosili reformę Kościoła i nawoływali do powrotu do pierwotnej nauki Chrystusa. Jednym z nich był Jan Hus, który nauczał na uniwersytecie praskim. Hus krytykował zepsucie i nadużycia duchowieństwa, domagał się komunii pod dwiema postaciami dla wszystkich wiernych i uznawał Pismo Święte za jedyne źródło wiary. Jego słowa znajdowały wielu zwolenników, ale też wielu wrogów.

Hus został wezwany na sobór w Konstancji, gdzie miał się bronić ze swoich poglądów. Mimo że miał zapewnione bezpieczeństwo przez cesarza Zygmunta Luksemburskiego, został osądzony przez biskupów i spalony na stosie jako heretyk. Jego śmierć wywołała oburzenie w Czechach i rozpoczęła powstanie husytów przeciwko panującej dynastii Luksemburgów i Kościołowi katolickiemu.

Husyci dzielili się na różne odłamy, ale łączyła ich wspólna walka o wolność sumienia i sprawiedliwość społeczną. Walczyli zarówno zbrojnie, jak i słowem. Jednym z ich przywódców był Jan Žižka, który dowodził taborytami - radykalnymi husytami, którzy tworzyli własne miasta i twierdze na wzgórzach. Žižka był genialnym strategiem i taktykiem, który potrafił pokonać znacznie liczniejsze i lepiej uzbrojone wojska krzyżowców. Jego żołnierze używali nowatorskich broni, takich jak hakownice czy wagenburgi - wozy osadzone na kołach, które tworzyły ruchome fortyfikacje.

Žižka nie tylko walczył z mieczem, ale też z piórem. Pisał listy do ludu czeskiego, w których apelował do nich, aby żyli skromniej i mniej złota w skarbcach gromadzili. Oto fragment jednego z jego listów:

"Bracia moi drodzy! Niech was nie zwiedzie fałszywy blask tego świata! Niech was nie kusi chciwość ani pycha! Niech was nie omami złudzenie bogactwa ani władzy! Wszystko to jest próżne i przemijające! Wszystko to jest pułapką diabła! Pamiętajcie o słowach Pana naszego: "Łatwiej jest wielbłądowi przejść przez ucho igielne niż bogatemu wejść do królestwa niebieskiego". Nie gromadźcie sobie skarbów na ziemi, gdzie je mól i rdza niszczą i gdzie złodzieje podkopują się i kradną; ale gromadźcie sobie skarby w niebie, gdzie ani mól ani rdza nie niszczą i gdzie złodzieje nie podkopują się ani nie kradną. Albowiem gdzie jest skarb twój - tam będzie i serce twoje."

Žižka umarł w 1424 roku na dżumę, ale jego duch żył dalej wśród husytów. Wojny husyckie trwały jeszcze dziesięć lat, aż do kompromisu między umiarkowanymi husytami a radą cesarską w 1434 roku. Husyci uzyskali częściowe ustępstwa od Kościoła katolickiego i uznali Zygmunta Luksemburskiego za króla Czech. Jednak ich ideały wolności religijnej i sprawiedliwości społecznej pozostały żywe w pamięci ludowej jako przykład odwagi i wierności Bogu.

Po śmierci Žižki dowództwo nad taborytami przejął Prokop Wielki, który był równie zdolnym i charyzmatycznym przywódcą. Prokop Wielki kontynuował walkę z krzyżowcami i zaczął prowadzić wyprawy poza granice Czech, nękając sąsiednie kraje i szerząc idee husyckie. Jego celem było stworzenie federacji państw słowiańskich pod opieką husyckiego Kościoła. W tym celu nawiązał kontakty z książętami polskimi i litewskimi, którzy byli w konflikcie z Zakonem Krzyżackim.

W 1428 roku Prokop Wielki poprowadził taborytów do Polski, gdzie wspomógł wojska polsko-litewskie w bitwie pod Grotnikami. W 1431 roku ponownie wkroczył do Polski i pokonał krzyżowców w bitwie pod Dąbrowicą. W 1433 roku udał się na Łużyce i Saksonię, gdzie zdobył wiele miast i twierdz. W tym samym roku zawarł sojusz z księciem pomorskim Bogusławem IX, który przyjął husytyzm.

Prokop Wielki nie tylko był walecznym wojownikiem, ale też mądrym politykiem i dyplomatą. Uczestniczył w rokowaniach z radą cesarską i soborem bazylejskim, starając się uzyskać jak najwięcej ustępstw dla husytów. Jednak nie zgadzał się na kompromis z Kościołem katolickim i odrzucał propozycje pokoju. Był zwolennikiem kontynuowania wojny aż do całkowitego zwycięstwa husytyzmu.

Jego plany pokrzyżowała jednak wewnętrzna rozłam w obozie husyckim. Umiarkowani husyci (utrakwiści) byli zmęczeni długotrwałą wojną i chcieli zawrzeć pokój z cesarzem Zygmuntem Luksemburskim. Radykalni husyci (taboryci i sierotki) byli przeciwni temu i chcieli kontynuować walkę. Doszło do otwartego konfliktu między obiema stronami, który zakończył się bitwą pod Lipanami w 1434 roku. W tej bitwie Prokop Wielki poległ na czele swoich żołnierzy, a taboryci ponieśli klęskę.

Śmierć Prokopa Wielkiego oznaczała koniec radykalnego ruchu husyckiego i zapoczątkowała proces pojednania z Kościołem katolickim. Utrakwiści uzyskali od soboru bazylejskiego prawo do komunii pod dwiema postaciami i uznali Zygmunta Luksemburskiego za króla Czech. Wojny husyckie dobiegły końca, ale ich wpływ na historię Europy był ogromny. Husyci pokazali, że można stawić czoła potężnej armii cesarskiej i Kościoła katolickiego, a ich ideały wolności religijnej i sprawiedliwości społecznej zapowiadały późniejsze ruchy reformacyjne.

Po zakończeniu wojen husyckich Czechy znalazły się pod panowaniem Zygmunta Luksemburskiego, który jednak nie cieszył się popularnością wśród ludu. Jego rządy były słabe i nieudolne, a kraj pogrążał się w anarchii i biedzie. W 1437 roku Zygmunt zmarł bezpotomnie, co wywołało kryzys dynastyczny i walki o tron czeski. W 1458 roku królem Czech został wybrany Jerzy z Podiebradów, który był synem jednego z dowódców husyckich. Jerzy próbował utrzymać kompromis między Kościołem katolickim a husytami, ale napotykał na opór ze strony papieża i cesarza. W 1466 roku papież Pius II ogłosił krucjatę przeciwko Jerzemu i Czechom, co doprowadziło do kolejnej wojny.

W tym samym czasie w Europie szerzyły się nowe idee religijne i społeczne, inspirowane przez nauki Jana Husa i jego następców. W Niemczech powstał ruch braci czeskich, który głosił pacyfizm i komunizm chrześcijański. W Szwajcarii pojawił się ruch anabaptystów, który odrzucał chrzest dzieci i ustanawiał własne wspólnoty religijne. W Anglii wyłonił się ruch lollardów, który krytykował hierarchię i bogactwo Kościoła katolickiego. Wszystkie te ruchy były prześladowane przez władze kościelne i świeckie, ale nie dały się stłumić. Były zapowiedzią wielkiej reformacji, która miała zmienić oblicze chrześcijaństwa i Europy.

Husyci nie doczekali się pełnego zwycięstwa swoich ideałów, ale nie zginęli na próżno. Ich walka była przykładem odwagi i wierności Bogu. Ich słowa były źródłem inspiracji i nadziei dla wielu ludzi. Ich czyny były zalążkiem nowej epoki w historii ludzkości.