Prawda o ludziach

Minęło ponad sto lat od wydarzeń, o jakich chce wspomnieć i do dnia dzisiejszego nic nie przetrwało oprócz pożółkłych kartek papieru. Bohaterowie tamtych dni odeszli, podobnie jak ich dzieci, a na terenach, o których pragnę wspomnieć, ludzie porozumiewają się w zasadzie ukraińskim i rosyjskim. Kiedyś w tamtym regionie posługiwali się niemieckim, jidisz i powszechnie polskim, który był również językiem urzędowym, pomimo że nie było od wielu lat takiego państwa. Ludzie zajęci byli pracą, wychowywaniem dzieci i cieszyli się ze zniesienia pańszczyzny ukazem carskim w Kongresówce, oraz dekretami króla Prus i cesarza austriackiego w Galicji. Władze sprawował Cesarz i on był za wszystko odpowiedzialny. Wszystkie skutki decyzji były przypisywane tylko jemu i on był z nich rozliczany. Jego poddani podobnie jak my w czasach współczesnych pragnęli dla siebie i swoich bliskich jak najlepiej, lecz nie zawsze było to zgodne z prawem. Dzięki konfliktowi, z pomocą zachowanego pozwu możemy poznać ich personalnie i na krótką chwilę przywrócić do życia.

Wpłynęło dnia 28-05-1894 roku i zostało zarejestrowane pod nr.3463

Do

Świetnego c.k. (cesarsko - królewski) Sądu powiatowego

w Starym Mieście

Pozew prowizoryalny

Jana Bełtkiewicza

Właściciela ruchomości w Terszowie

w imieniu własnem i małoletnich

swych dzieci Feliksa i Franciszki Bełtkiewiczów

i Piotra Gołogórskiego

i c.k. egzekutora poszlakowego w Terszowie

przeciw

1. Jackowi Nalewajko

2. Ferdziowi Seneta

robotnikom w Terszowie

3. Berischowi Honischowi

handlującemu w Starym Mieście

O niepkojenie współposadania

Parceli l.k.4784 w Terszowie

Zpn.

Świetny c.k. Sądzie!

Jako właściciele parceli gruntowej n 4874 w Terszowie w

niwie „na Płoskie” położonej graniczącej od wschodu z parcelą

Dmytra Pupa, od południa z potokiem leśnym, od zachodu gruntem

Hrycia Towarnickiego a od północy z parcelą Jacka Nalewajki

i Jacha Janoty zapisani są w Księdze gruntowej gminy Terszów

Jan Bełtkiewicz żona tegoż Marya Bełtkiewiczowa i Honorata

Jarocka i wykonywali też aż dotąd fizyczne posiadanie parceli tej

W ten sposób iż na takowej bydło swoje pasali a znajdujące

się na niej zarośla karbowali i od szkodników strzegli. Marya Bełtkiewiczowa

zmarła przed dwoma laty pozostawiając małoletnich

spadkobierców Feliksa i Franciszkę Bełtkiewiczów, w których imieniu

także ojciec i powyższej zastępca Jan Bełtkiewicz posiadany

powyższej parceli wykonywał. Również i Honorata Jarocka zmarła

w zimie 1894r. zapisując własność swą co do wymienionej wyżej

parceli współ poinformowanemu Piotrowi Gołogórskiemu, który od

chwili śmierci Honoraty Jarockiej na miejsce jej w fizyczne

współposiadanie tej parceli gr.l.k. 4874 wszedł, wykonując aż dotąd

spokojnie fizyczne współposiadanie tejże w ten sam sposób jak jego

współwłaściciele i współposiadacze.

Fakt ten udowadniają podpisani świadkami, których przy rozprawie

wymienię.

W dniach 10,11,12 i 15 maja 1894r. naszli atoli Jacko Nalewajko,

Ferdzio Seneta i Berisch Honisch samodzielnie parcelę tą wyrąbali

bez zezwolenia podpisanych na swoją korzyść prawie cały drzewostan

na parceli tej się znajdujący.

Również i ten fakt udowadniają podpisani świadkowie, których

przy rozprawie wymienię.

Będąc przeto w swem posiadaniu narzuceni zapozywają podpisani

Jacka Nalewajkę, Jacka Janotę i Berischa Honischa przed

świetny sąd procesu po przeprowadzonej rozprawie prawem za

ryackiej o orzeczenie i :

1) iż pozwani Jacko Nalewajko, Ferdzio Seneta i Berisch Honisch

podejrzanych w posiadaniu parceli gruntowej l. 4874 w gminie

Katastralnej Terszów położonej w granicach wyżej opisanych

przez wycięcie znajdującego się na niej drzewostanu (prawo)

naruszyli.

2) iż podpisani Jan Bełtkiewicz w imieniu własnym

i w imieniu swych małoletnich dzieci Feliksa i Franciszki

Bełtkiewiczów, tudzież Piotr Gołogórski przy posiadaniu

w mowie będącej parceli utrzymani zostają a pozwanym

dalsze niepokojenie posiadania ich pod karą 100 zł w.a.

ewentualnie 30 dniowego aresztu się nakazuje.

3) iż pozwani winni są zwrócić podpisanym do dni 14

koszta konstytucyjne i koszta sporu przy rozprawie wykazać

się mające.

Jan Bełtkiewicz

Piotr Gołogórski

Postanawia

(pierwszym miejscem wymie…. … zaś nad…. dozwalając im przejrzeć pozew w imieniu pozwanego lub w ….)

Do rozprawy prowizoryalnej wyznacza się termin na dzień 5 czerwca 1894 o godz. 4 po południu, wzywając obie strony spór wiodące, ażeby na wyznaczonym terminie niniejszym Sądzie na miejscu przedmiotu spornego w Terszowie wraz z wszelkiemi dokumentami i świadkami, na których się powołać zechcą, pod rygorem ces. rozp. z dnia 27. Października 1849 roku Nr. 12 Dz. P. P. niezawodnie się stawiły, w razie bowiem niestawiennictwa jednej lub drugiej strony, wnioski strony stawającej, o ile takowe przedłożonemi dowodami uchylonemi nie będą, - za prawdziwe uznane zostaną i według tego orzeczenie wydanem będzie.

Po…. Potwierdza swój …. Komisyi w kwocie 5 zło: 10 …. złożył.

Stare Miasto 1 Czerwca 1894

Dziś musi zaskakiwać szybkość z jaką kiedyś prowadzono postępowania sądowe, czy opłaty pobierane w złotówkach i język urzędowy jakim się posługiwano.

Nawet najgorsi pesymiści nie przypuszczali, co mieszkańcom nowy wiek przyniesie. Przetoczyły się przez tamte tereny działania wojenne, prowadzone przez uzbrojonych ludzi, zbyt często będącymi bandytami. Rabowano, palono dorobek kilku pokoleń i gwałcono, mordowano dla czystej przyjemności. Młode państwo nie było w stanie, albo nie chciało zapewnić swoim obywatelom z niższych warstw społecznych opieki prawnej, jaką oferował poprzedni system. W zamian postępowanie władz mnożyło konflikty i poczucie doznawanej krzywdy, które zaowocowało wyjątkowo krwawo. Nikt nie powinien się dziwić takiemu finiszowi, ponieważ nawet premier Witos, podczas pełnienia urzędu, otrzymywał listy z fekaliami. Powinniśmy pamiętać, że przez okres II Rzeczypospolitej w niektórych regionach pańszczyzna miała się dobrze, dopiero jej kres położyli komuniści i to oni położyli podwaliny pod współczesnych polityków.