Rozmówki polsko—podlaskie
Ostatnio wiele mówi się o Podlasiu; raz dobrze, a raz źle. W "Rozmówkach...." nie zamierzam dołączać do konsylium obradującego nad "Zielonymi Płucami Polski", a jedynie po prostu je "osłuchać". Istnieje całe mnóstwo słowników gwary podlaskiej, jednak - przynajmniej z tego, co mi wiadomo - nigdy jeszcze nie opublikowano rozmówek polsko-podlaskich. Nieśmiało spróbuję wypełnić tę dotkliwą lukę. Powiedzmy od razu, że to niełatwe zadanie. Nie ma jednego Podlasia i jednej podlaskiej gwary. Podlasie było i w jakiejś mierze, wciąż jest tyglem kultur i języków. Inaczej mówi się i myśli na wschodzie i północy, a inaczej na zachodzie i południu regionu. Inaczej mówią i myślą młodzi, a inaczej starsi. Ponadto Podlasie i jego gwarę nader często uznaje się za synonimy zaścianka i "wieśniactwa". W "Rozmówkach" stronię od dyskusji na ten temat, chcąc zaproponować jedynie poznanie sposobu mówienia, a więc także rozumowania Podlasia. Można go aprobować albo nie, wyśmiewać albo lubić, ale spróbujmy z nim porozmawiać, jeśli nawet ma to być gwałtowna kłótnia. Dla ułatwienia podzieliłem "Rozmówki" na działy tematyczne.
Pogoda
bez przerwy pada deszcz— pogieła
będzie burza — chmura idzie
leje jak z cebra — ulej
wiatr wieje — wiater wieje
wieje mrozem — cuguje
złowrogo się chmurzy — ściana stoi
zimno — ziuli
zmarznę — ośtybnieje
Kulinaria
bochenek chleba — bułka chleba
babka ziemniaczana — kugieł
chałka — bułka warkoczówka
dowolne ciasto — bułka
kawałek dowolnej potrawy, a nawet jakiegokolwiek przedmiotu (np. ciasta, kiełbasy, ale też noża czy okularów)— skrzydelek/skridelek
Nie wiem, ale może zjadłbym.... — może wezme dzie czego....
Motoryzacja
jedzie autobus — samochod leci
jedzie samochód — jedzie taksowka
Zakazy dla niegrzecznych dzieci
nie baw się urządzeniami elektrycznymi — nie pśtrykaj
nie biegaj — nie lataj
nie drzyj książek, gazet etc. — nie taśmuj
nie dudnij, nie bębnij, nie uderzaj — nie pśtękaj
nie hałasuj — nie boksuj
nie krzycz — nie wiszcz
nie rozrabiaj — nie rozpustuj
nie tłucz głośno przedmiotami — sie nie łempaj
Uczucia
tęsknię za tobą — nudzieje do ciebie
zależy mi na tobie — ja ciebie szkoduje
Różnice zdań i kłótnie
chyba zwariowałeś — zdurniał musi chiba
jesteś głupi — jake wszystke mondre stali
nie wierzę w to — prawda była
Komentarze (19)
Czy zostanie ślad za 1000lat.
Warto je pielęgnować,
ale raczej nie dla codzienności...
Pozdrawiam serdecznie 5
Miłego dnia
A po co komu martwić się co będzie za sto lat jeśli przekręci się na dniach?
a musisz wiedzieć? Wystarczy odnieść się do ich treści zaś autora pozostawić jemu samemu i losowi.
znowu wycieczki osobiste w dodatku pod treść niezapisaną. Nie przypisuj innym (tutaj mnie) woli pod własną interpretację. Przyzwoiciej jest przyznać, iż tak i tak zrozumiałeś. Stawanie ponad to jest pyszałkowatością, a to nie zaletą.
A ogólnie to tekst ciekawy, a i też jestem wielkim zwolennikiem badania i pielęgnowania gwar, bo czym większa różnorodność tym lepiej dla wszystkich, również dla naszej polszczyzny tzw. ogólnej
wiater wieje
bułka chleba
samochod leci
jedzie taksowka
nie lataj
prawda była"
To w mojej części Lubelszczyzny ma (miało) takie samo znaczenie. ZielonoMi jest gdzieś spod Białegostoku, możecie się zgrać.
Fajny tekst.
https://zielonaesencja.pl/product-pol-5885-Cukierki-Slaskie-Szkloki-winogronowo-sliwkowe-80g-Visa-Bell.html
https://allegro.pl/listing?string=szkloki&dd_referrer=https%3A%2F%2Fduckduckgo.com%2F
https://duckduckgo.com/?q=szkloki&t=vivaldi&ia=images&iax=images
Napisz komentarz
Zaloguj się, aby mieć możliwość komentowania