Mroczun ( bez archaizmów)

Mroczun 1 (korekta bez archaizmów)

Ognisko wystrzeliwało w górę języki ognia, a iskry wydawały się zmieniać w gwiazdy, jakby niewidzialna dłoń potężnego olbrzyma osadzała je w czystym, nocnym niebie. W pobliżu tego ożywczego żaru gromadziła się grupa młodych ludzi, w wieku od siedmiu do szesnastu lat, przewodzona przez starego opiekuna. Wszyscy jednolicie ubrani w mundury junaków, które hojnie przekazali przedstawiciele partii komunistycznej, a ich zadaniem była pomoc w Państwowym Gospodarstwie Rolnym, znanym powszechnie jako PGR. Młodzież ta była pozostałością po poprzedniej wojnie, osierocona i pod opieką starego wachmistrza, który również nie miał rodziny. Cicha grupka siedziała w pobliżu szałasu, umiejscowionego wśród dwóch długich na kilkanaście metrów pryzm kartofli, które rysowały się na granicy ciemności. W bezpośrednim sąsiedztwie stały starannie ułożone taczki, grabie, łopaty i inne narzędzia rolnicze.

Krąg światła rozprzestrzeniający się od ogniska sprawiał, że cienie zmęczonych ludzi ożywały i tańczyły jak demony podczas piekielnej uczty.

Kilka metrów dalej, Tuga leniwie płynęła, a mimo że była niewidoczna w ciemności, wszyscy odczuwali jej zimne, wodniste tchnienie. Rzeka, jakby pragnęła zwrócić na siebie uwagę, dawała znać o swoim istnieniu głośnym rechotem żab, które rywalizowały z konikami polnymi skrytymi w przybrzeżnych szuwarach.

Ci obozujący piekli ziemniaki na ostrych kijach, a tylko od czasu do czasu któryś z nich rzucał ospałe słowo lub zdanie, które reszta grona ignorowała.

– Ach, gdybym miał swoją wędkę – oblizał się chłopak, który siedział najbliżej rzeki, gdy usłyszał charakterystyczny plusk, wydawany przez rybę uderzającą płetwą w powierzchnię wody. Myśl o jedzeniu innym niż ziemniaki momentalnie przyciągnęła uwagę jego towarzyszy, zaczęli szybko spoglądać na siebie. – Pieczona płoć lub leszcz z ziemniakami… Yhmmm! – wymarzył sobie nastolatek.

– A co by było, gdyby powiązać koszule, gdyby je tak połączyć w sieć, może by się udało coś złapać? Słyszałem, że kiedyś… – podjął inny, ale nie zdołał dokończyć.

– Komandos, przestań!

– No co?! Co jest, Dziadku?!

– W ciągu dnia już kombinowałeś nad tym i nic z tego nie wyszło! Żadnych wojskowych działań po zmroku nad wodą!

– Ale…

– Jeszcze się utopicie!

– Ale Dziadku, nie jesteśmy wojskiem, a ty…

– Powiedziałem! – starzec zdusił pomysł, zanim na dobre zdążył się rozwinąć w gorących umysłach.

Chłopcy, podekscytowani myślą o nocnych połowach, siedzieli i jedynie patrzyli na swojego przywódcę, zwanego Komandosem, i wymownie wskazywali na wachmistrza, jak na najgorszego tyrana. Jednak żaden z niepełnoletnich nie miał odwagi, by otwarcie sprzeciwić się starszemu.

– Uważajcie, żeby nie spalić patyków, bo ziemniaki wylądują w ogniu i kolacja pójdzie się je… – Po kilku minutach odezwał się weteran wojenny, podnieść morale grupy po wcześniejszym zakazie.

– Będziemy ostrożni, Dziadku, obiecujemy. – Smutno odpowiedział młody człowiek siedzący najbliżej opiekuna grupy, a reszta z ponurymi minami przytaknęła. – A wiecie, Dziadku, u nas na Podlasiu piekliśmy ziemniaki w gorącym popiele? Tata zawsze rzucał je na koniec do resztek ognia, jak jeszcze… – w oczach sieroty pojawiła się łza na wspomnienie ojca i rodzinnych miejsc.

– Gdy ogień zgaśnie, dodamy coś jeszcze, żeby zostało na śniadanie. – Rzeczowo i sucho skomentował były żołnierz, przerywając dziecku jego smutne myśli. – Na razie pieczemy to, co mamy, żeby przed snem zaspokoić głód – wyjaśniał, niemal łysy, z resztkami siwych włosów i bliznami na twarzy i głowie, były wojak.

Młodzież nazywała opiekuna „Dziadkiem”, mimo że nie łączyły ich żadne więzy rodzinne, a jedynie zostali oddani pod opieką starego wiarusa, by zebrać plony z „dzikich pól”.

„Dzikim polem” nazywano z kolei opuszczone tereny, gdzie zostały uprawy po wysiedlonych Niemcach.

– Nie przyjechali, a sekretarz obiecał, że nas zabiorą?! I znów musimy tu zostać na noc. – Martwił się najmłodszy z chłopaków.

– Przyjadą jutro, Oluś, przyjadą – zapewnił opiekun. – Wasza… nasza partia – poprawił się szybko, ale mimo to nie zdołał powstrzymać śmiechu – phi, hi! Kto by pomyślał, że zostanę komunistą! Wiecie przecież, że partia ma ważniejsze sprawy na głowie niż zajmowanie się „posanacyjnymi gnojkami”, ale na pewno nas nie opuszczą.

– A skąd, Dziadku, możecie to wiedzieć? !

– Pewnie ich traktor się zepsuł. – Zamyślił się weteran. – Jak naprawią… Tak! Jak naprawią to przyjadą! – powiedział po chwili rozmyślań, ale z pewnością w głosie, która mogła charakteryzować doświadczonego żołnierza. – A my przynajmniej zakończymy nasze zadanie i rano zbierzemy jeszcze ziemniaki z pola przy samej wodzie.

- Ale jeśli nie…

- Na pewno przyjadą! – Dziadek po raz kolejny zaśmiał się cicho. – Mogliby o nas zapomnieć, ale partia nie zrezygnuje z takiego dobra. – Pokazał na jedną z piramid ziemniaków. – Na szczęście noc jest piękna, chociaż chłodna, ale mamy co jeść… Jeśli do południa nikogo nie będzie, to ruszymy pieszo w stronę miasta.

- Oczywiście, że nie zostawią kartofli, ale mieli być już przedwczoraj, wczoraj, a nawet dzisiaj wciąż się nie pojawili?! – Młody spojrzał na migoczące w ogniu stosy, swoje zbiory z ostatnich trzech dni i nagle zmienił temat. – A Dziadku, powiedzielibyście jak to było z Mroczunem? I dlaczego zawsze chodzi z tymi krukami? I jak go rozpoznać? Bo wczoraj o tym nie opowiadaliście?

- Jak rozpoznać Mroczuna? Hm? Mówią, że jest wyższy od przeciętnego człowieka o głowę, ale za to bardzo chudy.

- Jak to?!

- Tak! I zamiast oczu ma dwie płonące żagwie.

- Naprawdę?!

- Tak, to sama prawda. Mówi się, że jego włosy mają blask księżyca, który świeci, kiedy przechadza się ze złotym sierpem i obcina głowy napotkanym nieszczęśnikom.

- Nie?! Sierpem?!

- Tak. Chociaż czasem też ich dusi, ale nikt nie wie, z jakiego powodu.

- Serio?! A kruki?! Jak to z nimi wygląda?

- A kruki to wiadomo, są mu potrzebne, bo potrafią latać pomiędzy światami i mają dostęp nawet do piekła.

- Nie?! Naprawdę?!

- Tak. Niektórzy twierdzą, że również tam. – Starzec wskazał kciukiem na rozgwieżdżone niebo.

- Jak to? Latają do piekła? A do nieba też?! – Białka oczu pytającego młodzieńca, jak i pozostałych chłopców, nagle stały się większe. – One naprawdę to potrafią?

- Mówi się, że gdy Lucyfer pragnie duszy, która mu się nie należy, cichutko wysyła kruki, by wykradły ją Bogu.

- Nie? ! Naprawdę mogą tak?!

- Tak ludzie mówią.

- Więc Mroczun to Lucyfer i Złodziej Dusz przechadzający się po ziemi?! To jedna i ta sama osoba?

- Niektórzy tak mówią, ale inni… Aj tam! – Stary machnął ręką, jakby próbował odpędzić atakujące go osy. – Lepiej nie będę mówił, bo znowu nie zaśniecie i rano nikt nie będziecie mieli siły do pracy!

– Jutro będziemy się starać! Zobaczysz, Dziadku, będziemy, tylko nie przestawaj…

W mgnieniu oka powstał hałas piskliwych i zmieniających się, młodzieńczych głosów, aż starzec złapał się za uszy.

– Na miłość boską! Cisza! – Gdy próby uspokojenia grupy nie przyniosły rezultatów, w końcu się poddał: – No dobrze, tylko już przestańcie hałasować! – Przed rozpoczęciem opowieści chwilę poczekał, by zbudować napięcie. – To było dawno, bardzo dawno temu. Za czasów Krzyżaków, a może nawet wcześniej… – Były żołnierz podrapał się po łysinie. – Nie, to wydarzyło się jeszcze przed Krzyżakami, za naszych pierwszych władców i zanim Szkopy zaczęły nazywać te tereny Prusami Wschodnimi. Wtedy pojawiły się Niemcy. Ale to byli inni Niemcy, tylko mówili w sposób, który trochę przypominał ten, który znaliśmy od Bismarcków albo Hitlerów. I chociaż nazywaliśmy ich „Niemcami”, każdy wiedział, że chodziło o obcych z innego świata.

– Z innego świata? Jak z piekła?!Jak te kruki od Mroczuna?!

– Oluś, jesteś trochę głupi… – jeden z kolegów nie dokończył myśli, ponieważ Komandos, starszy i wyraźnie bardziej umięśniony od reszty grupy, wszedł mu w słowo:

– Olek, weź kółko i walnij się w czółko! I nie otwieraj więcej buzi, bo wachmistrz, jak wczoraj, znów nie dokończy opowieści!

– Wróbel! Komandos! Co to, do jasnej cholery, za język?! Ma być cisza! Zrozumieliście? ! – Dowódca chłopców rozejrzał się groźnie po swoich podopiecznych. – Żadnych krzyków mi tutaj! A ty Olo – spojrzał łagodnie na młodzieńca – jeśli mam mówić, to naprawdę nie przeszkadzaj. Powiem ci i reszcie, aby wszyscy zrozumieli, przybyli z bardzo daleka.

– A z jak daleka?

– Nie, no, ja go zaraz…

– Cisza, mówię! – Dziadek po raz kolejny musiał wykazać się swoimi zdolnościami przywódczymi. – Z jak daleka? Hm? Dalej niż z Warszawy, a nawet chyba dalej niż z Moskwy, tylko oni przybyli z zachodniej strony i kończmy na tym. Co ja to miałem…?

– Ale, dalej niż z Warszawy? ! Nie?! Naprawdę?

– Olek, jak cię walnę w pustą łepetynę! – Komandos, któremu po raz drugi kazano zamilknąć, wstał, najwyraźniej zamierzając zrealizować swoją groźbę. – Jak zdzielę w nieuczesaną i brudną makówkę, to się w końcu zamkniesz!

– Siad! – Pomarszczona ręka wskazała miejsce, skąd podniósł się nastolatek, a kiedy rozkaz został spełniony, senior kontynuował opowieść: – Że z innego świata… już mówiłem. A jakże, a jakże! Miałem na myśli tych meliorantów, co od hrabiów przejęli mokradła, żeby je osuszyć i wykorzystać do uprawy. A ci Niemcy, Olendry jak nasi ich nazywali, byli naprawdę mądrzy i wykształceni. Za cokolwiek się zabierali, rozkwitało i przynosiło mnóstwo zysków. Niezależnie, czy to browar, cegielnia, czy młyn.

– Nie?! I młyn też postawili? – Olek, bezpieczny przy Dziadku, nie martwił się, że przerywając, znowu rozsierdzi kolegów.

– O tak! – Weteran przez dłuższą chwilę z satysfakcją przyglądał się rozdziawionym ustom publiczności.

– I co? I co dalej?! No mów Dziadku!

– A to, że nawet plony lepiej z ich rąk wychodziły. Uprawy były obfite, a zwierzęta zdrowe i dobrze odżywione. Lepiej nawet, mówię wam, niż niektórzy z naszych parobków. Takimi to oni byli gospodarzami.

– Jak dorosnę, będę Olendrem.

- Olek, jesteś głupszy od twoich dziurawych butów! – Po raz kolejny nie wytrzymał Komandos. – Jesteś Polakiem i umarzesz jako Polak! Olendry to naród, prawda Dziadku?!

- Tak, to na pewno prawda.

- Ale wiem, że oni robili pyszne sery! Dziadek mi to kiedyś opowiadał! - Oluś mlasnął, co również pobudziło wyobraźnię jego przyjaciół.

– Oczywiście, że mówiłem. Sery takie, że ho! Nasi ludzie z pode łba spoglądali na Olendrów, ponieważ najpierw to zazdrość ich zżerała z powodu umiejętności tamtych, a potem jeszcze nie chodzili do naszych kościołów.

– Jak to możliwe? Nie odwiedzali kościołów? Nawet w dzień pański? Przecież to grzech? – Tym razem w dyskusję włączył się Wróbel. – Nawet jeśli partia nam zabrania, my z Komandosem w niedzielę organizujemy ucieczki z sierocińca, żeby spędzić czas z chłopakami przynajmniej w świętym miejscu.

– Tak, tak! Oczywiście, że to grzech! A jeśli chodzi o meliorantów, to tylko odprawiali swoje msze po stodołach czy innych miejscach. A wiadomo, że łatwiej Bóg w kościele słucha modlitw, kiedy znajdują się tam piękne obrazy i złote figury świętych, niż w stodole czy, przepraszam, w brudnej oborze, gdzie zwierzęta mogłyby zanieczyścić ziemię u stóp Pana.

- Dziadku, ale miałeś opowiadać o Mroczunie? Mówiłeś wczoraj, że wiesz, skąd pochodzi?

- Tak, wiem. Jak mój dziadek usłyszał to od swojego, a tamten od swojego, tak ja teraz wam to opowiem. Kiedy Olendrzy w tamtych czasach ciężko pracowali, wykopali rowy, ułożyli rury, a nawet zbudowali śluzy i przepusty, to tereny, które wcześniej były bagnami i mokradłami, nagle zmieniły się w żyzne czarnoziemy. Mówię wam, były tak urodzajne, że drugiej takiej gleby w świecie długo byście szukali, a i tak nie znaleźli!

- Ale skąd w ogóle wziął się ten cały Mroczun? No dziadku?!

- Spokojnie! Co nagle to po diable. Twu! - Starzec splunął i przeżegnał się, rozglądając w panice dookoła. Potem, cichym głosem ciągnął dalej: - Wejdźcie bliżej do blasku ognia i dorzućcie jeszcze kilka większych gałęzi, – chłopcy szybko przysunęli się i spełnili prośbę, jednak zamiast kontynuować opowieść, wyciągnął z kieszeni nóż i ze stoickim spokojem zaczął obierać ugotowanego w ogniu ziemniaka. – Gorący skubaniec! Najlepszy taki, tylko jeszcze sól…

- Dziadku! – Zawołali jednocześnie młodzieńcy.

- Co się stało?

- Mroczun?! – krzyknęło kilkanaście głosów.

- Ciii! – Chłopcy zapatrzyli się w mrok, z wielkimi oczami patrzyli na wachmistrza. – Lepiej głośno nie wymieniać imienia złego, bo Kruczy Pan, Piastun i jak mówiliście, Mroczun, to w rzeczy samej ta sama postać, która ma złowrogie moce i gdy zapada noc, wędruje po okolicy, szukając nieszczęśników, którymi żywi kruki.

- Jak to? Normalnie tak?! Wędruje po okolicy?! Nawet tutaj?! I…? Ale tak…wędruje?

- Tak, Olo, zwłaszcza tutaj, mówię wyraźnie. Nie błąkaj się zatem nocami po polach, by nie natknąć się na Wieczornego Włodarza, a jeśli go ujrzysz, nie patrz mu w oczy, gdzie jedynie ogień piekieł zobaczysz. Lepiej módl się do Boga o ratunek i jak najszybciej uciekaj z jego drogi.

- Uciekać przed Włodarzem? Kto to w ogóle jest?! – Komandos dał jasno do zrozumienia, że nie boi się strasznych legend. – To tylko Dziadek takie rzeczy mówi, żeby nas przestraszyć! Phi, raz Włodarz, raz Mroczun, cała ta opowieść nie ma sensu! Mroczunie, przybywaj! To ja zabiłem twoje kruki! – wrzasnął nastolatek z całych sił. – Chłopaki, i co? ! Nigdzie nikogo nie ma! Nie słuchajcie Dziadka! Ten Mroczun to zwykła bajka!

- Boże, przestań gadać głupoty! – Starzec, albo bardzo dobrze grał, albo naprawdę przestraszył się nawoływania chłopaka i przez chwilę znów wpatrywał się w ciemność. – Danielu, – zaczął, gdy uznał, że nic niebezpiecznego się nie wydarzy – tobie też mówią Komandos, a wszyscy wiedzą, że chodzi o tę samą osobę. Nie musisz wierzyć w historie, ale nie przyciągaj zła na siebie i innych. Brak wiary nie pomoże, gdy spotkasz upiora. – Wachmistrz znowu zwrócił się do pozostałych słuchaczy. – Powiem wam jeszcze, skąd wzięło się imię Mroczun… O, ty głupku! – Dziadek nerwowo zmienił zdanie i, mimo że Komandos znajdował się poza jego zasięgiem, podniósł rękę, jakby chciał go uderzyć. – Nie, koniec z tym gadaniem! A rano wyruszamy skoro świt! Pies trącał Mroczuna i jego diabły! Nie będziemy ryzykować, pochowamy narzędzia i rano idziemy do miasta!

- Dlaczego tak nagle?

- Kilka wiorst stąd znajdują się Diable Pola, choć są teraz pod wodą… Jutro… – Dziadek nagle ucichł i zamarł, słuchając narastającego chłodnego wiatru. – Zło jest blisko! – zgrzytnął półgębkiem, tak aby chłopcy nie usłyszeli.

- Co z tymi polami?

- Tam jest grób Mroczuna i – wachmistrz, zamyślony i mocno zdenerwowany, wskazał na Komandosa – wolałbym, żeby przez tego głupka się na mnie nie wkurzył! A ten idiota krzyknął i go tak zwyczajnie przywołał!

- Ale…

- Nie przerywaj! – starzec nie dał Komandosowi dokończyć – Obyśmy przetrwali noc bez strat, to mi wystarczy! I nie chcę tu zostać ani na chwilę dłużej niż to konieczne!

- Jak to, bez strat? Co masz na myśli? – Mały Olo spojrzał na wachmistrza z przerażonymi oczami.

- Dziadku, powiedz im, że tylko…

- Zamknij się, Danielu! – Krzyknął starzec, ale szybko się uspokoił i zwrócił do najmłodszego w grupie. – Tak się tylko gada w wojsku, Olo – mówił, najwyraźniej walcząc z narastającą frustracją, a jednocześnie planując jedną ze swoich obronnych strategii. – Srać i sikać tylko w parach i nawet wtedy nie oddalać się zbytnio od ognia! – dodał stanowczo do grupy.

- Ale…

- Żadnych "ale"! To koniec demokracji! Najlepiej wstrzymajcie się z kiblem do świtu!

- Z czym? – Olo najwyraźniej nie rozumiał, co się dzieje.

- Jak to – na wpół przerażony, na wpół wesoły, zapytał inny z chłopaków – nie będziemy więcej zbierać ziemniaków?

- Nie!

- W takim razie może powinniśmy iść od razu? O północy moglibyśmy być w mieście. – Rekomendował rzeczowo Wróbel.

– Nie, – odpowiedział weteran, choć przez chwilę rozważał słowa chłopaka – jeśli duch ma zaatakować, to zrobi to w nocy. Dlatego tak go nazwano, bo w ciemności zyskuje siłę. Grupą przy ognisku mamy większe szanse…

– Ale to przecież bzdura! Dziadku, powiedz, że tylko nas stra… – Komandos nie dokończył, bo nagle słychać było krzyki kolegów.

– O Jezu! – Jeden z chłopców złapał się za ucho.

– O matko! – U innego na twarzy nagle pojawiły się krwawiące bruzdy.

– Co to było? !

– Coś tam leciało…!

– Ugryzł mnie…!

– Mnie też dziabnął!

– Bliżej ognia! Cofnijcie się w światło! – krzyknął wachmistrz, widząc jak skrzydlate cienie się pojawiają i niemal natychmiast znikają poza polem widzenia. – One nie lubią blasku!

– Co to jest?! Dlaczego nas atakuje?!

– A kogoś tu przywołał! – W tej chwili wydawało się, że wachmistrz, gdyby tylko mógł, byłby gotów zabić Komandosa. – Chwytajcie za pochodnie i odpędzajcie je! Ale nie róbcie im krzywdy, żeby nie pogorszyć sprawy!

– To kruki?!

– O kurwa! Geniusz! Machaj, debilu!

– Przyleciały po mnie! Ale… ale oni sami zaczęli…! Tylko jednego uderzyłem kijem, gdy już leżał… Ale… niechcący, troszkę… – mamrotał Olo, przestraszony do głębi.

– Ale co zaczęli?! Co mówisz, mały?! – Starzec mówił, kręcąc rozpalonym kijem. – Olek, kogo uderzyłeś kijem?!

- Kru… kruuuu

- Co?! Nie jąkaj się! Mów wyraźnie?!

- Kruka - wydukał w końcu chłopak.

- O kurwa!

- Mówiłem, żeby nie rzucać kamieniami w tamte ptaki! A oni… – Olo wskazał na drugą stronę ogniska, gdzie pozostali chłopcy walczyli z pojawiającymi się znikąd cieniami. – Komandos, on jest naszym dowódcą i kazał strzelać z procy w… w… w nie!

- O kurwa! Co wyście dzieciaki, narobili?! – Warknął starzec, gdy wrzawa ucichła i skrzydlate stwory przestały terroryzować obozowiczów. – Na szczęście odleciały, łajdaki!

- Nie wrócą?! Nie zabiją nas?

- Nie… Co…?! – Dziadek spojrzał na roztrzęsionego Olka, a potem na całą przerażoną grupę. – Nie! Nie zabiją was, spokojnie dziecko, to były tylko… te… no…

- Co? Kruki?!

- Nie… Nie… To były… przecież, te no… nietoperze! Tak! To były nietoperze!

- A nie kruki?! A mówiłeś…

- Kruki nie latają nocą, nie bądź głupi! – Zdecydowanie stwierdził dziadek. – Nietoperze na pewno przyleciały za ćmami, które przyciągnęło ognisko. – Wachmistrz przytulił przestraszonego malucha i jednocześnie przedeptał, sporych rozmiarów, czarne pióro leżące na ziemi. . – Zbyt długo tu jesteśmy, w tym miejscu. Rano, skoro świt, ruszamy do Tiegen… ech, nie mogę przywyknąć do tej nowej nazwy. Ruszymy do Nowego Dworu.

- A ja myślałem Dziadku, że to były naprawdę…

- Komandos, przestań w końcu gadać!